ЖАНРАВЫЯ АСАБЛІВАСЦІ ВЫРАКАЎ
DOI:
https://doi.org/10.31499/2415-8828.2.2017.139054Анотація
У артыкуле ўпершыню ў беларускім гістарычным мовазнаўстве разгледжана кампазіцыя выроков – судовых рашэнняў, прадстаўленых у «Актавых кнігах Полацкага магістрата» за 1650 р. Выяўлена, што ў структуры выроков выразна вылучаецца сем сэнсавых блокаў, якія адносяцца да пачатковага пратаколе, асноўнай часткі, канчатковаму пратаколу. Кожны сэнсавы блок афармляецца пры дапамозе формул – паўтараных канструкцый з адносна пастаянным лексічным складам і граматычнай структурай. Таксама прааналізаваны асаблівасці функцыянавання ў выроках (судовых рашэннях) рознаўзроўневых моўных сродкаў, выяўлены лексічныя адзінкі, якія соответстуют мэты стварэння тэксту і сферы яго выкарыстання. Вынікі даследавання маюць значэнне для гістарычнай стылістыкі беларускай мовы, усталявання этапаў развіцця дзелавога стылю старабеларускай літаратурна-пісьмовай мовы, яе жанравай дыферэнцыяцыі, вызначэння спецыфікі развіцця і функцыянавання дзелавой пісьменнасці вядомага і значнага рэгіёну старажытнай Беларусі – Полаччыны.
Ключавыя словы: старабеларуская літаратурна-пісьмовая мова; гістарычная стылістыка; гісторыя беларускай мовы; жанр дакумента; кампазіцыя дакумента.Завантаження
Посилання
Актавая кніга Полацкага магістрата 1650 г.: зб. дак. / НАН Беларусі, Ін-т гісторыі; склаў і падрыхт да друку М.Ю. Гардзееў. Мінск: Беларус. навука, 2006. 270 с.
Вялікае Княства Літоўскае: Энцыклапедыя: у 2 т. / рэд. Г.П. Пашкоў. Мінск: БелЭн, 2005–2006. Т. 1: Абаленскі – Кадэнцыя. Мінск, 2005. 688 с. Т. 2: Кадэцкі корпус – Яцкевіч. Мінск, 2006. 792 с.
Груша А. Актавыя кнігі ў Вялікім Княстве Літоўскім у XV – першай трэці XVI ст. // Беларускі гістарычны часопіс. 2015. № 10. С. 5–12.
Трофимович Т. Актовые книги городских магистратов как источники по истории языков Великого Княжества Литовского // Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystes kalbos, kultūros ir raštijus tradicijos. Vilnius, 2009. S. 266–276.
